De digitale infrastructuur van de overheid vormt de basis van vrijwel elke publieke dienst. Van belastingen tot maatschappelijke ondersteuning: zonder betrouwbare en veilige ICT komt de dienstverlening stil te liggen. Tegelijkertijd waarschuwen deskundigen dat de overheid steeds vaker grip verliest op haar ICT-omgevingen. De risico’s daarvan raken niet alleen interne processen, maar uiteindelijk de samenleving.
Digitale soevereiniteit gaat verder dan de vraag waar data worden opgeslagen. Het draait om zeggenschap. Publieke organisaties moeten zelf kunnen bepalen hoe technologie wordt ingezet, onder welke voorwaarden dat gebeurt en hoe de continuïteit wordt gewaarborgd wanneer de omgeving verandert. In een tijd waarin systemen complexer worden en afhankelijkheden toenemen, is dat belangrijker dan ooit.
Wat digitale soevereiniteit betekent voor publieke organisaties
Digitale soevereiniteit draait om reële zeggenschap. Een publieke organisatie moet kunnen bepalen wie toegang heeft tot data, hoe systemen worden ingericht en hoe technologie bijdraagt aan publieke waarden zoals transparantie, veiligheid en continuïteit.
- Dat begint bij drie vragen.
- Weet je waar je data zich bevinden, wie erbij kan en onder welke wetgeving ze vallen.
- Weet je waar in de IT-keten afhankelijkheden ontstaan die de beleidsruimte kunnen beperken.
- En weet je of jouw organisatie in staat is om zelf te handelen wanneer een leverancier, systeem of wet verandert.
Zonder antwoorden op deze vragen ontbreekt de basis voor digitale soevereiniteit. Voor meer inzicht in hoe infrastructuurkeuzes deze regie beïnvloeden, lees ook de blog: Hybride datacenters aan zet: waarom de cloud geen heilige graal meer is.
Waar het misgaat in de praktijk
Hoewel digitale transformatie in volle gang is, is de onderliggende regie vaak kwetsbaar. De NU.nl-bron laat zien dat de overheid te maken heeft met verouderde systemen, versnipperde verantwoordelijkheden en onvoldoende zicht op de digitale keten. Organisaties bouwen door op oude fundamenten, waardoor nieuwe technologieën worden gekoppeld aan systemen die nauwelijks nog te beheren zijn.
Ook speelt een structurele afhankelijkheid van grote buitenlandse leveranciers een rol. Technische voordelen wegen vaak zwaarder dan strategische risico’s, waardoor publieke organisaties zichzelf vastzetten in ecosystemen die weinig ruimte laten voor zelfstandige keuzes.
Daarnaast blijkt uit verschillende onderzoeken dat veel overheden onvoldoende voorbereid zijn op langdurige ICT-storingen of verstoringen binnen ketenpartners. Dat is risicovol, want uitval raakt direct de toegankelijkheid van publieke diensten.
Wanneer beheer, inzicht en eigenaarschap ontbreken, kan een organisatie niet meer sturen. Dat is precies waar digitale soevereiniteit onder druk komt te staan.
De bouwstenen voor een soevereine digitale organisatie
Digitale soevereiniteit ontstaat niet door één keuze, maar door een samenhangende strategie.
Een helder databeleid
Publieke organisaties moeten precies weten welke data ze beheren, waar die data zich bevinden en hoe ze worden verwerkt. Dit creëert transparantie en voorkomt dat gegevens onder ongewenste jurisdictie vallen.
Bewuste keuzes in technologie en leveranciers
Technische uitwisselbaarheid, open standaarden en de mogelijkheid om van leverancier te wisselen zijn essentieel. Zo voorkom je dat systemen een blokkade worden voor innovatie of beleidswijzigingen.
Sterke governance
Digitale soevereiniteit vereist eigenaarschap. IT, security, beleid en bestuur moeten samenwerken binnen duidelijke governance-structuren. Zonder deze samenhang blijft digitale autonomie een abstract begrip.
Wat dit betekent voor je IT-infrastructuur
Digitale soevereiniteit vraagt om een infrastructuur die niet alleen veilig en schaalbaar is, maar ook bestuurbaar. Dat betekent dat publieke organisaties moeten kunnen kiezen voor hybride oplossingen, datacenters binnen Europese kaders en platformen die voldoen aan de BIO, AVG en NIS2.
Het doel is niet om alle technologie zelf te bouwen, maar om technologie te gebruiken op een manier die past bij publieke verantwoordelijkheid. Een infrastructuur die ruimte geeft om te schakelen wanneer dat nodig is, vormt de basis voor toekomstbestendige dienstverlening. Meer hierover lees je in onze blog: Waarom elke overheidsorganisatie een cloud-exitplan nodig heeft.
Hoe ACC ICT publieke organisaties ondersteunt
Digitale soevereiniteit vraagt om strategische keuzes én praktische oplossingen. ACC ICT ondersteunt publieke organisaties bij het creëren van overzicht, controle en wendbaarheid binnen hun digitale landschap.
Wij brengen afhankelijkheden in kaart, adviseren over hybride en Europese cloudoplossingen en helpen bij het vormgeven van governance en beveiliging. Omdat we volledig vendor-agnostisch werken, kunnen we objectief kijken naar wat het beste past bij de publieke opdracht, zonder voorkeur voor specifieke technologieën.
Onze Managed Hybrid Cloud, Managed Mission Critical Cloud en Managed Security-diensten bieden organisaties de mogelijkheid om hun digitale omgeving betrouwbaar, veilig en toekomstbestendig in te richten. Zo fungeert technologie als versterker van autonomie in plaats van als risico, en blijft de regie stevig binnen de organisatie.
Conclusie
Digitale soevereiniteit is geen bijzaak, maar een noodzakelijke voorwaarde voor betrouwbare publieke dienstverlening. Overheidsorganisaties die inzicht hebben in hun digitale keten, bewuste keuzes maken in technologie en governance stevig organiseren, zijn beter in staat om onafhankelijk en toekomstbestendig te opereren.
Wil je ontdekken hoe jouw organisatie hier stappen in kan zetten, of hoe ACC ICT kan helpen bij het vormgeven van een soevereine digitale infrastructuur, plan dan gerust een vrijblijvend gesprek in.